ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ

Εργασία του μαθητή Χρήστου Τρικάλη, υπεύθυνος καθηγητής Γιάννης Παπαθανασίου

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Ο Απόλλωνας είναι θεός ο οποίος ανήκει στη δεύτερη γενιά των Ολύμπιων θεών και είναι γιος του παντοδύναμου Δία και της όμορφης, θνητής Λητώς. Δίδυμη αδελφή του είναι η θεά του κυνηγιού η θεά Άρτεμη. Ακόμη πιστεύεται πως ο Απόλλωνας είναι πατέρας του Πυθαγόρα. Η γέννηση του θεού Απόλλωνα είναι περίπλοκη. Η Ήρα που ζήλευε τη Λητώ, κυνήγησε τη νέα γυναίκα σ' ολόκληρη τη γη.

Η Λητώ, κατάκοπη από την περιπλάνηση, αναζητούσε να βρει έναν τόπο να γεννήσει τα παιδιά της, αλλά όλη η γη αρνιόταν να τη δεχτεί, επειδή φοβόταν την οργή της Ήρας. Μονάχα ένα νησί, που λεγόταν Ορτυγία ή και Αστερία, δέχτηκε να δώσει άσυλο στη δυστυχισμένη. Εκεί γεννήθηκε ο Απόλλωνας. Ο Απόλλωνας γεμάτος ευγνωμοσύνη στερέωσε το νησί στο κέντρο του ελληνικού κόσμου και του έδωσε το όνομα Δήλος (η «λαμπρή»). Εκεί στη ρίζα μιας φοινικιάς η Λητώ περίμενε να ελευθερωθεί εννιά ημέρες και εννιά νύχτες. Η Ήρα κρατούσε την Ειλείθυια, τη θεά που προστάτευε τους αίσιους τοκετούς. Όλες οι θεές ήθελαν να βοηθήσουν τη Λητώ, ακόμη και η Αθηνά, όμως δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα χωρίς τη συγκατάθεση της Ήρας. Στο τέλος αποφάσισαν να στείλουν την Ίριδα να της ζητήσει να επιτρέψει τον τοκετό, προσφέροντάς της, για να μαλακώσουν την οργή της, ένα περιδέραιο από κεχριμπάρι, εννιά πήχεις. Με αυτό το τίμημα η Ήρα συγκατένευσε να κατέβει η Ειλείθυια από τον Όλυμπο στη Δήλο. Η Λητώ τότε γονάτισε και έφερε στον κόσμο πρώτα την Άρτεμη και ύστερα, με τη βοήθειά της, τον Απόλλωνα. Την ώρα που γεννήθηκε ο θεός ιεροί κύκνοι άρχισαν να πετούν επάνω από το νησί, κάνοντας τον γύρο επτά φορές επειδή ήταν η έβδομη ημέρα του μήνα. Ο Δίας πρόσφερε αμέσως δώρα στον γιο του. Του χάρισε μια χρυσή μίτρα, μια λύρα και ένα άρμα ζεμένο με κύκνους. Κατόπιν του παράγγειλε να πάει στους Δελφούς. Οι κύκνοι όμως οδήγησαν τον Απόλλωνα πρώτα στη χώρα τους, στις όχθες του Ωκεανού, πέρα από τη χώρα του Βόρειου Ανέμου, στους Υπερβόρειους, οι οποίοι ζούσαν κάτω από έναν ουρανό πάντα καθαρό και οι οποίοι καθιέρωσαν για τον Απόλλωνα τη λατρεία, που γιόρταζαν χωρίς διακοπή. Εκεί ο θεός έμεινε ένα χρόνο και δεχόταν τις τιμές των Υπερβόρειων, ύστερα γύρισε πίσω στην Ελλάδα και το κατακαλόκαιρο έφτασε στους Δελφούς μέσα σε γιορτές και τραγούδια. Και η φύση ακόμα γιόρταζε για χάρη του, τζιτζίκια και αηδόνια τραγουδούσαν για να τον τιμήσουν, ακόμα και οι πηγές ήταν πιο καθαρές. Κάθε χρόνο στους Δελφούς γιόρταζαν σ' αυτόν τον περίγυρο τον ερχομό του θεού με εκατόμβες.

ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ, Ο ΘΕΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, ΤΗΣ ΜΑΝΤΙΚΗΣ

Ο Απόλλωνας είναι θεός της μουσικής. Οι άνθρωποι πίστευαν πως ήταν ικανός να εμπνέει τόσο τους μάντεις όσο και τους ποιητές. Ακόμη ο θεός Απόλλωνας χαρακτηρίζεται και ως θεός της ποιήσεως και της μαντικής. Επίσης πολλοί πίστευαν πως Απόλλωνας ήταν και θεός της ορφικής θρησκείας.

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Τα ιερά σύμβολα του Απόλλωνα είναι ο τρίπους, η κιθάρα, η λύρα και το τόξο ή βέλος. Τα ιερά του ζώα είναι ο λύκος, το γεράκι, ο κύκνος, το κοράκι, ο πετεινός, ο τζίτζικας, το δελφίνι και το κριάρι.

ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Ο Απόλλωνας λεγόταν κι αλλιώς Αγραίος, Αγρέτης, Άκτιος, Αμυκλαίος, Γεννήτωρ, Δειραδιώτης, Διονυσοδότης, Εναγώνιος, Επάκυιος, Ήλιος, Κάρνειος, Κιθαρωδός, Κουροτρόφος, Νόμιος, Ογκαίος, Ογκεάτας, Πτώος, Πύθιος, Σπόνδιος, Τμώος,Τυρίτης και Υπερβόρειος.

ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Το μαντείο των Δελφών

Ήταν μια φόρα ένας δράκοντας ο οποίος ονομάζονταν άλλοτε Πύθωνας και άλλοτε Δέλφυς. Στον δράκοντα αυτόν είχε ανατεθεί να προστατεύει ένα παλιό μαντείο της Θέμιδας, εκείνος όμως επιδιδόταν σε κάθε λογής καταστροφές στον τόπο, θόλωνε τις πηγές και τα ρυάκια, άρπαζε τα κοπάδια και τους χωρικούς, ρήμαζε τη εύφορη κοιλάδα της Κρίσας και τρόμαζε τις Νύμφες. Αυτό το τέρας είχε βγει από τη γη. Ακόμη η Ήρα του είχε αναθέσει να κυνηγήσει τη Λητώ, την εποχή που ήταν έγκυος στον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Ο Απόλλωνας απάλλαξε τη περιοχή αυτή από το θεριό, αλλά για να θυμούνται το κατόρθωμά του ίδρυσε, για να το τιμήσει, ταφικούς αγώνες που πήραν το όνομα Πυθικοί Αγώνες και γιορτάζονταν στους Δελφούς. Έπειτα κατέλαβε το μαντείο της Θέμιδας και αφιέρωσε ένα τρίποδα στο ιερό. Ο τρίποδας είναι ένα από τα σύμβολα του Απόλλωνα.

Οι έρωτες του θεού και τα παιδιά που απέκτησε

Ο Απόλλωνας και η Νύμφη Κυρήνη απέκτησαν τον ημίθεο Αρισταίο. Και με τις Μούσες, που η λατρεία τους συνδεόταν με τη δική του, είχε επίσης περιπέτειες. Λένε πως από τη Θαλεία απέκτησε τους Κορύβαντες, δαίμονες που ανήκουν στη συνοδεία του Διόνυσου, με την Ουρανία έκαμε τους μουσικούς Λίνο και Ορφέα, που οι άλλοι τους θεωρούν γιους του Οίαγρου και της μούσας Καλλιόπης. Μια από τις πιο γνωστές περιπέτειές του είναι αυτή που αναφέρεται στη γέννηση του Ασκληπιού, όπου στάθηκε θύμα της απιστίας της Κορωνίδας. Ανάλογη ατυχία είχε και με την κόρη του Εύηνου Μάρπησσα. Ο Απόλλωνας αγαπούσε τη νέα κοπέλα, αλλά την έκλεψε ο Ίδας, ο γιος του Αφαρέα, με ένα φτερωτό άρμα, δώρο του Ποσειδώνα στον Ίδα και την οδήγησε στη Μεσσήνη. Εκεί ο Ίδας και ο Απόλλωνας χτυπήθηκαν, όμως ο Δίας για μια ακόμα φορά χώρισε του αντιπάλους. Η Μάρπησσα είχε δικαίωμα να διαλέξει από τους δύο εραστές της εκείνον που προτιμούσε. Διάλεξε τον θνητό γιατί πίστευε πως εάν παντρευόταν τον θεό, ο Απόλλωνας θα την παρατούσε στα γεράματά της.

Με την Κασσάνδρα την κόρη του Πρίαμου, ο έρωτας δεν ευνόησε περισσότερο τον θεό. Ο Απόλλωνας αγαπούσε την Κασσάνδρα και για να την γοητεύσει της υποσχέθηκε να της μάθει την τέχνη της μαντικής. Η Κασσάνδρα δέχτηκε τη διδασκαλία αλλά όταν έμαθε καλά την τέχνη αθέτησε το λόγο της. Ο Απόλλωνας την εκδικήθηκε αφαιρώντας της το χάρισμα να εμπνέει εμπιστοσύνη με τις προφητείες της. Γι' αυτό κανείς δεν πίστευε την άτυχη Κασσάνδρα, παρόλο που προφήτευε σωστά. Ίσως αυτή περίπου την εποχή η Εκάβη, η μητέρα της Κασσάνδρας και γυναίκα του Πριάμου, ερωτεύτηκε τον Απόλλωνα και του χάρισε ένα γιο, τον Τρωίλο.

Στην Κολοφώνα, στη Μικρά Ασία ο Απόλλωνας απέκτησε ένα γιο από τη μάντισσα Μαντώ, τον μάντη Μόψο ο οποίος ξεπέρασε τον Έλληνα μάντη Κάχλα, όταν διαγωνίστηκαν ύστερα από τον τρωικό πόλεμο.

Στην Ασία πάλι, ο Απόλλωνας απέκτησε ένα γιο που λεγόταν Μίλητος, από μία γυναίκα που ονομαζόταν άλλοτε Αρεία και άλλοτε Ακακαλλίδα ή Ακαλίδα. Αυτός ο Μίλητος ίδρυσε αργότερα την ομώνυμη πόλη Μίλητο.

Στην κυρίως Ελλάδα όλοι δέχονταν τον Απόλλωνα ως εραστή της Φθίας, επώνυμης ηρωίδας της περιοχής της Θεσσαλίας με το ίδιο όνομα, και απέδιδαν στη ένωση αυτή της γέννηση τριών παιδιών του, Δώρου, του Λαόδοκου και του Πολυποίτη, που τους σκότωσε ο Αιτωλός.

Τέλος από τη Ροιώ γέννησε τον Άνιο, που έγινε βασιλιάς της Δήλου.

Απόλλωνας και Ασκληπιός

Ο μύθος του Απόλλωνα-βοσκού εμφανίζεται στην ιστορία της δεύτερης δοκιμασίας που πέρασε ο θεός. Όταν ο Ασκληπιός, ο γιος του Απόλλωνα, που διδάχτηκε την ιατρική τέχνη από τον Κένταυρο Χείρωνα, έκαμε τέτοιες προόδους, ώστε κατόρθωσε να ανασταίνει τους νεκρούς, ο Δίας τον κεραυνοβόλησε. Αυτό πλήγωσε βαθιά τον Απόλλωνα, που μη μπορώντας να πάρει εκδίκηση από τον ίδιο τον Δία, σκότωσε με τα βέλη του τους Κύκλωπες, τους τεχνίτες του κεραυνού. Ο Δίας, για να τον τιμωρήσει, σκέφτηκε να τον γκρεμίσει στα Τάρταρα. Με την παρέμβαση όμως της Λητώς δέχτηκε να ελαφρύνει την ποινή, έτσι έδωσε την εντολή ο Απόλλωνας να υπηρετήσει δούλος για ένα χρόνο κάποιον θνητό. Ο Απόλλωνας τότε πήγε στη Θεσσαλία, στις Φέρρες, στο παλάτι του βασιλιά Άδμητου και μπήκε στην υπηρεσία του σαν αγελαδοβοσκός. Χάρη σ αυτόν, όλες οι αγελάδες γεννούσαν δύο μοσχάρια τη φορά και γενικά έφερε την ευημερία στο σπίτι.

Απόλλωνας και Ερμής

Ο Απόλλωνας κάποτε εμφανίζεται σαν βοσκός για δικό του όμως λογαριασμό. Τα βόδια του τα έκλεψε ο νεαρός Ερμής, απόδειξη της πρόωρης εξυπνάδας του. Ο Απόλλωνας βρήκε το κοπάδι του στο βουνό Κυλλήνη. Αλλά όπως λένε, ο μικρός Ερμής επινόησε τη λύρα και ο Απόλλωνας γοητεύτηκε τόσο πολύ από αυτήν την επινόηση, που άφησε τον Ερμή να κρατήσει το κοπάδι του και πήρε ως αντάλλαγμα τη λύρα. Όταν αργότερα ο θεός Ερμής επινόησε τον αυλό, ο Απόλλωνας τον αγόρασε για μια χρυσή ράβδο το κηρύκειο.