Το Μπέη χαμάμ βρίσκεται κοντά στην Παναγία Χαλκέων επί της Εγνατίας οδού ανάμεσα στις οδούς Αριστοτέλους και Μητροπολίτου Γενναδίου. Είναι το πρώτο οθωμανικό κτίριο που κτίστηκε στη Θεσσαλονίκη, δεκατέσσερα χρόνια μετά την άλωση της πόλης, το 1444, από τον σουλτάνο Μουράτ Β', όπως αναφέρει και η αραβική επιγραφή πάνω από την είσοδο του αντρικού λουτρού. Είναι πολύ πιθανό κατά τη ρωμαϊκή εποχή να υπήρχε στην περιοχή συγκρότημα αυτοκρατορικών θερμών (λουτρών) με τα οποία συνδέεται η κρήνη στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Μητροπολίτου Γενναδίου. Ήταν το μεγαλύτερο χαμάμ της πόλης με εμβαδόν 1232 τ.μ. και ένα από τα πιο σημαντικά στα Βαλκάνια.
Είναι διπλό λουτρό, με ξεχωριστούς χώρους και ξεχωριστές εισόδους για άνδρες και γυναίκες. Ο χώρος των ανδρών είναι μεγαλύτερος από εκείνον των γυναικών. Όπως όλα τα λουτρά διαθέτει τρείς κυρίως αίθουσες: η κρύα (ψυχρολούσιον των βυζαντινών ή frigidarium των λατίνων), η χλιαρή (χλιαροψύχιον – tepdidarium) και η ζεστή (θόλος – caldarium) με πολλά μικρότερα διαμερίσματα και επιμέρους βοηθητικούς χώρους. Στα θερμά διαμερίσματα τόσο του γυναικείου όσο και του ανδρικού λουτρού και στο μέσο όλων των τοιχοποιιών του, υπάρχουν μαρμάρινες γούρνες. Χαμηλοί μαρμάρινοι πάγκοι, που αναπτύσσονται στη βάση των τοίχων και χρησίμευαν για καθιστικά, συνδέουν τι γούρνες μεταξύ τους. Δίκτυο δύο πήλινων αγωγών, ενσωματωμένων στις τοιχοποιίες, που ξεκινούσε από τη δεξαμενή νερού, τροφοδοτούσε τις γούρνες με ζεστό και κρύο νερό. Η τοποθετημένη κάτω από το μεταλλικό καζάνι της δεξαμενής εστία ζέσταινε το νερό και δημιουργούσε ατμό. Ο δημιουργούμενος ζεστός αέρας διοχετευόταν και κυκλοφορούσε μέσα στο σύστημα των υποκαύστων, κάτω από τα μαρμάρινα δάπεδα, ενώ κατακόρυφοι καπναγωγοί στο πάχος των τοίχων, απομάκρυναν τον καπνό από το δώμα, θερμαίνοντας συγχρόνως τις κατακόρυφες τοιχοποιίες.
Ξεχωρίζει για την διακόσμησή του και ιδιαίτερα η αίθουσα του bey με τους σταλακτίτες στην οροφή.
Το λουτρό λειτουργούσε ως το 1968 και ήταν γνωστό ως Λουτρά Παράδεισος.
Ακολουθούν φωτογραφίες του κτίσματος
http://3gym-thess.thess.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/bay.html#sigFreeId8254da7628
Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία
Ε. Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου και Α. Τούρτα, Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, εκδ. ΚΑΠΟΝ, Αθήνα, 1997
Ν. Κ. Μουτσόπουλος (εποπτεία έκδ.) Θεσσαλονίκη, Ιστορία της Πόλης και του Δήμου, εκδ. Αλέξανδρος, 2002
Απόστολος Παπαγιανόπουλος, Ιστορία της Θεσσαλονίκης, εκδ. Ρέκος
< Προηγούμενο | Επόμενο > |
---|