ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ

Η περιοχή της Άνω πόλης βρίσκεται στο ψηλότερο και βορειότερο τμήμα της παλιάς πόλης που διασώθηκε από την πυρκαγιά του 1917. Από τον νότο ορίζεται από την οδό Κασσάνδρου και από τις υπόλοιπες τρεις πλευρές από τα τείχη της πόλης. Η περιοχή δεν έχει ερευνηθεί με αρχαιολογικές ανασκαφές αλλά είναι σχεδόν σίγουρο ότι είχε κατοικηθεί την ελληνιστική και βυζαντινή περίοδο. Γειτονιές δημιουργήθηκαν μετά την τουρκοκρατία και κατοικούνταν κυρίως από Τούρκους, γιατί εκτιμήθηκε η θέα και οι κλιματολογικές συνθήκες.

Η Άνω Πόλη καθώς απλώνεται αμφιθεατρικά ψηλά προς τα Κάστρα, διατηρεί αρκετά μεγάλο τμήμα από την παλιά Θεσσαλονίκη. Έχει το δικό της παραδοσιακό χρώμα, το κλίμα της, το άρωμά της, τους θρύλους και την ιστορία της. Τα μυθικά ονόματα στους δρόμους, αρχαία και βυζαντινά, τα κάστρα με τις επάλξεις, οι πορτάρες, οι πύργοι, οι σταυροί και τα ιστορικά ονόματα: Παλαιολόγων, Άννα Κομνηνή, κ.ά., οι περίτεχνοι βυζαντινοί ναοί και τα παραδοσιακά σπίτια, τα σκαλοπάτια μπροστά σε κεντημένες εξώπορτες όλα σε μεταφέρουν σε μιαν άλλη εποχή, νιώθοντας πως ο χρόνος έχει σταματήσει.

Οι δρόμοι και τα σπίτια της Άνω πόλης

Οι δρόμοι είναι στενοί, πυκνοί, πολυδαίδαλοι· αρκετοί είναι λιθόστρωτοι, κάποιοι λήγουν σε αδιέξοδα, άλλοι οδηγούν σε ξέφωτα ή μικρές γραφικές πλατείες με παραδοσιακές κρήνες, πλατάνια, καφενεδάκια, ταβέρνες, μνημεία, κληματαριές, άνθη. Διατηρούνται ακόμη πολλά από τα παλιά σπίτια, απλά, λιτά, μονώροφα ή διώροφα, γραφικά, χαρακτηριστικά δημιουργήματα της λαϊκής μακεδονικής τέχνης με κομψές προεξοχές και εξώστες, τα περίφημα σαχνισιά, καλαίσθητα κοσμημένες θύρες, δαντέλες στα παράθυρα και τοίχους χρωματισμένους με χάρη. Δεν έχουν να αποδείξουν τίποτα το πομπώδες και το πολυτελές. Φτιαγμένα, τα πιο πολλά, με φτωχά και ευτελή υλικά επιβάλλονται με την λειτουργική (εσωτερική και εξωτερική) δομή τους και με τις αυλές τους δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί ο άνθρωπος. Πολλά σπίτια έχουν αναστηλωθεί και αναπαλαιωθεί, ενώ τα καινούργια κτίζονται σύμφωνα με τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά πρότυπα.

Μνημεία της Άνω πόλης

Στην Άνω πόλη υπάρχουν κάποια από τα σημαντικότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης, όπως τα τείχη με την Ακρόπολη και το Επταπύργιο ο Όσιος Δαβίδ (Μονή Λατόμου) ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός, οι Ταξιάρχες, το βυζαντινό λουτρό, ο προφήτης Ηλίας, η Αγία Αικατερίνη αλλά και οθωμανικά κτίρια όπως το Γενί Χαμάμ, το Αλατζά Ιμαρέτ, ο τουμπές του Μουσά-Μπαμπά.

Περιοχές διατηρημένες ίδιες με παλιά και δρόμοι που ομοιάζουν με παλιά

Περιοχές που έχουν διατηρηθεί ίδιες με παλιά είναι κοντά στα δυτικά τείχη και γύρω στους Ταξιάρχες, τον Άγιο Νικόλαο ορφανό, τον Όσιο Δαβίδ, τη Μονή Βλατάδων. Δρόμοι που ομοιάζουν με την παλιά μεσαιωνική πόλη είναι η οδός Δημητρίου Πολιορκητή, η Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, η Θεοφίλου, η Αντιόχου, η Αμφιτρύωνος, η Ηρόδοτου, η Τσαμαδού, η Σαχτούρη και τόσες άλλες πολλές.

Η άνω πόλη το 1979 ―δυστυχώς πολύ αργά― χαρακτηρίστηκε ως παραδοσιακός οικισμός και καταβάλλεται σοβαρή προσπάθεια μέχρι και σήμερα, για να διατηρήσει την ιστορική παραδοσιακή μορφή της. Οι νέες οικοδομές χτίζονται σύμφωνα με τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά πρότυπα και το οδικό δίκτυο προστατεύεται από αυθαίρετες επεμβάσεις. Ο Δήμος, οι κάτοικοι, το Υπουργείο Πολιτισμού, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο αναπλάθουν της γωνιές της παλιάς Θεσσαλονίκης και δημιουργούν χώρους, κέντρα ψυχαγωγίας σε παραδοσιακή μορφή, ζωντανεύουν τα κτίρια με επιτυχείς αναστηλώσεις.

Το κείμενο επιμελήθηκε ο μαθητής Άγγελος Ντάλτα

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

 

---

Βιβλιογραφία-Δικτυογραφία
Ε. Κουρκουτίδου-Νικολαΐδου και Α. Τούρτα, Περίπατοι στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, εκδ. ΚΑΠΟΝ, Αθήνα, 1997
Ε. Μπρούσκαρη (επιμ. έκδ.), Η οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Αθήνα, 2008
Ι. και Γ. Αρτόπουλος, Οι κρήνες της Θεσσαλονίκης αφηγούνται, Θεσσαλονίκη, 2016
Ν. Κ. Μουτσόπουλος (εποπτεία έκδ.) Θεσσαλονίκη, Ιστορία της Πόλης και του Δήμου, εκδ. Αλέξανδρος, 2002
Απόστολος Παπαγιανόπουλος, Ιστορία της Θεσσαλονίκης, εκδ. Ρέκος

 

< Προηγούμενο		Επόμενο >