ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

žΤι είναι η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός;

Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα, μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή,

την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου. Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός έχει πολλές και σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη σωματική και ψυχική υγεία όσο και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και είναι δυνατόν να έχουν τραγικά αποτελέσματα.

 

Γιατί και πως εκδηλώνεται;

Αποτελεί σύνθετο φαινόμενο και στην εκδήλωσή του συμβάλλει η αλληλεπίδραση ατομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων:

• τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών
• τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού τους περιβάλλοντος
• οι διαφορετικές πλευρές του σχολικού περιβάλλοντος
• το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου
• οι πολιτικές του εκπαιδευτικού συστήματος
• οι στάσεις των ίδιων των παιδιών, των γονέων και των εκπαιδευτικών απέναντι στη βία
• ο τρόπος προβολής της βίας μέσα από τα ΜΜΕ
• τα γενικότερα κοινωνικά προβλήματα που ενισχύουν τις αντικοινωνικές συμπεριφορές.

ž   Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός που εκδηλώνεται μεταξύ των μαθητών έχει τις εξής μορφές:

• Σωματική βία (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών)
• Συναισθηματική βία (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, να λερώνουν, να κρύβουν, να καταστρέφουν τα πράγματά του, να το εκβιάζουν για χρήματα, να το απειλούν κλπ)
• Λεκτική βία (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, κακά σχόλια για την εθνική προέλευση ή την οικονομική κατάσταση ενός παιδιού και της οικογένειάς του, κλπ.)
• Σεξουαλική βία (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, πειράγματα κλπ.)
• Ηλεκτρονική βία (χρήση Ίντερνετ, email, chat room, και κινητών με κλήσεις και sms με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού)

 

?χει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια, τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας

τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας, σε αναλογία 3 προς 1.

žτα περιστατικά ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και το γυμνάσιο, ενώ στο λύκειο μειώνονται.

žΟι μισοί από τους μαθητές-θύματα βίας δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός, ενώ οι υπόλοιποι μισοί συνήθως το αναφέρουν σε φίλους τους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους.

žΠοιες είναι οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά;

Τα παιδιά που γίνονται θύματα εκφοβισμού και βίας είναι δυνατόν να εμφανίσουν:

• έντονο άγχος και αισθήματα ανασφάλειας
• φοβίες
• σχολική άρνηση
• συχνές απουσίες
• σχολική αποτυχία
• μαθησιακές δυσκολίες
• ψυχοσωματικά προβλήματα (π.χ. πονοκέφαλους, διαταραχές ύπνου, ενούρηση, πόνοι στη κοιλιά)
• κατάθλιψη

ž Οι συνέπειες της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά είναι σοβαρές και καθοριστικές για την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη και εξέλιξη. Για αυτό και η συστηματική πρόληψη και η κατάλληλη αντιμετώπιση κάθε μορφής βίας στο σχολείο είναι πολύ σημαντική.

ž Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν απόλυτο δικαίωμα να βρίσκονται σε ένα σχολικό περιβάλλον, το οποίο να τους παρέχει ασφάλεια και προστασία.

Τι να κάνει το παιδί-θύμα;

Nα του πούμε:

• žΝα μιλήσει στους καθηγητές του ή στον διευθυντή του σχολείου
• Δεν φταις εσύ!
• Μην απαντάς στις κοροϊδίες, μη στεναχωριέσαι για αυτά που λένε, μη δίνεις καμιά σημασία
• Μπορείς απλώς να πεις «πίστευε ότι θέλεις» ή «άποψή σου» και να αγνοήσεις οποιαδήποτε άλλη κουβέντα
• Αν επιμένουν, κοίταξέ τους στα μάτια και πες τους καθαρά και σταθερά ΣΤΑΜΑΤΑ ή ΠΑΡΑΤΑ ΜΕ ΗΣΥΧΟ και φύγε
• Αν σου πήραν κάτι, επέμενε να επαναλαμβάνεις αυτό που θες να πεις (όπως ένας δίσκος που έχει κολλήσει) ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις του άλλου. π.χ. «Δώσε μου το μολύβι μου πίσω»
• Πες αυτό που συνέβη στο δάσκαλό σου, στην οικογένειά σου, σε κάποιον άλλον ενήλικα που θα σε βοηθήσει.
• Δεν είναι ντροπή να το πεις και δεν είναι «κάρφωμα».
• Αν δε μιλάς, εξυπηρετείς τον εκφοβιστή.
• Να αναφέρεις ξεκάθαρα τι ακριβώς συνέβη, πότε, που και από ποιους, προσπάθησε να κρατάς αποδείξεις.
• Αν φοβάσαι μη σε χτυπήσουν, φρόντιζε να είσαι πάντα με κάποιο φίλο, είτε μέσα είτε έξω από στο σχολείο.
• Αν σε εκφοβίζει ολόκληρη παρέα, πιάσε το πιο αδύναμο μέλος της και πες του ότι αυτό δεν είναι σωστό και αν θα του άρεσε να του φέρονταν εκείνου έτσι.

 

 

ž      Έχεις το δικαίωμα να λες όχι, χωρίς να απολογείσαι και χωρίς να χαμογελάς.

ž      Έχεις το δικαίωμα να σου φέρονται με σεβασμό.

ž      Έχεις το δικαίωμα να αρνείσαι αυτό που σου ζητούν οι άλλοι, χωρίς να νιώθεις ένοχος ή εγωιστής.

ž      Έχεις το δικαίωμα να ζητάς αυτό που θες κι άλλος να σου αρνηθεί.

ž      Έχεις το δικαίωμα να λες «δεν ξέρω», να σε ακούν, να σε παίρνουν στα σοβαρά, να ρωτάς τις απορίες σου.

Υπηρεσίες που μπορούν να σας βοηθήσουν

Συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή άμεσης βοήθειας (801-801-1177801-801-1177) «γραμμή σύνδεσμος για την ψυχοκοινωνική υγεία του παιδιού και του εφήβου», Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε)

Κέντρα Διάγνωσης, Διαφοροδιάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) του Υπουργείου Παιδείας

žΙατροπαιδαγωγικά Κέντρα- Κέντρα Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

žΨυχοκοινωνικές Υπηρεσίες Δήμων τοπικής αυτοδιοίκησης

 

 Ακολουθούν έργα των μαθητών του σχολείου κατά της σχολικής βίας.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

Υπεύθυνη για την εκδήλωση και τις δραστηριότητες ήταν η καθηγήτρια Νικολέτα Σαββοπούλου

< Προηγούμενο		Επόμενο >