ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ

Εργασία του μαθητή Κωνσταντίνου Τσιρκινίδη, υπεύθυνος καθηγητής Γιάννης Παπαθανασίου

Η γέννηση του Δία

Ο Δίας είναι γιος του Τιτάνα Κρόνου και της Ρέας, είναι δηλαδή θεός που ανήκει στη δεύτερη θεϊκή γενιά, όπως άλλωστε και οι άλλοι ολύμπιοι θεοί. Υπήρχε ένας χρησμός που έλεγε ότι ο Κρόνος θα έχανε τον θρόνο του από ένα παιδί του.

Poussin, Nicolas, Η ανατροφή του Δία

Έτσι, μόλις η Ρέα γεννούσε ένα παιδί ο Κρόνος το καταβρόχθιζε. Η Ρέα όμως, στο έκτο της παιδί, τον Δία, ξεγέλασε τον Κρόνο, τυλίγοντας μια πέτρα στα σπάργανα, την οποία κατάπιε ο Κρόνος νομίζοντας πως είναι το παιδί του. Στο μεταξύ η Ρέα είχε κρύψει τον νεογέννητο Δία.

Ως τόπος όπου γεννήθηκε ο Δίας οι μύθοι αναφέρουν είτε την Κρήτη (ή στην Ίδη ή στο όρος Αιγαίον ή στο όρος Δίκτη) είτε  την Αρκαδία. Συμφωνούν πάντως όλες οι πηγές ότι ο Δίας ανατράφηκε στην Κρήτη από τους Κουρήτες και τις Νύμφες με μέλι και με γάλα, που το έδινε μια κατσίκα, η Αμάλθεια.

Οι γονείς και τα αδέρφια του Δία

Οι αγώνες του Δία για την εξουσία

Αφού μεγάλωσε ο Δίας, πάλεψε με τον πατέρα του, αναγκάζοντάς τον να ξεράσει τα αδέλφια του που τα είχε καταβροχθίσει. Στη συνέχεια συγκρούστηκε:

• εννιά ολόκληρα χρόνια με τους Τιτάνες, τους παλιότερους θεούς, και τους γκρέμισε στα Τάρταρα.
• με τον Άτλαντα, τον Μενοίτιο, τον Προμηθέα και τον Επιμηθέα.
• με τους Γίγαντες που ήθελαν να τον εκδικηθούν για το κακό που έκανε στους Τιτάνες,
• τέλος, με τον Τυφώνα που ήθελε να καταστρέψει τον κόσμο.

Δίας, βασιλιάς των θεών και των ανθρώπων

Ήταν πια αρχηγός και μοιράστηκε τις εξουσίες του κόσμου με όσους θεούς στάθηκαν στο πλευρό του κατά τους αγώνες του. Έτσι έγινε κύριος του ουρανού, ενώ ο αδελφός του Ποσειδώνας έγινε κύριος του νερού και ο άλλος αδελφός του, ο Άδης, κύριος του κάτω κόσμου.

Δίας ή Ζεύς, προστάτης των ...

... στην Ιλιάδα είναι ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων που κυβερνά από το παλάτι του στον Όλυμπο τον κόσμο και προστατεύει όλους τους βασιλιάδες της γης ? που είναι κατά κάποιον τρόπο απόγονοί του. Όταν καταργήθηκε η βασιλεία, ο Δίας έγινε προστάτης της πολιτείας, είτε την εξουσίαζαν οι αριστοκράτες είτε ο λαός (Ζεύς Πολιεύς, Πολιούχος ή Ελευθέριος). Ο Δίας προστάτευε επίσης:

• τον ξένο, τον φτωχό, τον φυγάδα, τον ικέτη (Ζευς Ξένιος / Ικέσιος / Φύξιος)
• το σπίτι και τον αυλόγυρο (Ζευς Ερκείος, από το έρκο=φράχτης).
• τα κελάρια του σπιτιού από τους κλέφτες (Κτήσιος Δίας)
• τον λάτρευαν επίσης ως Μειλίχιο Δία, ως θεό δηλαδή που μαλάκωνε τον καιρό, όταν σε περίπτωση ανάγκης τον παρακαλούσαν, ή χάριζε πλούτο
• επόπτευε τους όρκους (Όρκιος)
• ήταν ο θεός των καιρικών φαινομένων κ.ά.

Το όπλο του Δία ήταν το αστροπελέκι και σύμβολό του ο θρόνος του

Οι έρωτες του Δία

Οι μύθοι για τους έρωτες του Δία είναι αναρίθμητοι. Ερωτεύτηκε όχι μόνο θεές του ουρανού και της γης αλλά και νύμφες των νερών και των βουνών και επίσης θνητές γυναίκες. Λέγεται πως για την προτίμηση του Δία στις γυναίκες των ανθρώπων "φταίει" η Αφροδίτη, που είχε τόση δύναμη ώστε γεννούσε την επιθυμία ακόμη και στην καρδιά του αρχηγού των θεών. Έτσι απέκτησε πολλούς απογόνους, χαριτωμένους θεούς ή σπουδαίους ήρωες που βοήθησαν με διάφορους τρόπους τους ανθρώπους και συνέβαλαν στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Αλλά η νόμιμη και παντοτινή γυναίκα του ήταν η αδελφή του, η ζηλιάρα Ήρα, που τον παρακολουθούσε σε κάθε βήμα του και ταλαιπωρούσε τις ερωμένες του και τα παιδιά τους.

Επίλογος: οι συνήθειες και η καθημερινότητα του Δία

Οργιζόταν πολύ, όταν οι άλλοι θεοί με τις ενέργειές τους του χαλούσαν τα σχέδια και τότε κανένας δεν μπορούσε να αποφύγει την τιμωρία.

Αρκετά συχνά επισκεπτόταν τους ανθρώπους για να δοκιμάσει από κοντά την πίστη τους και όταν εκείνοι δεν έδειχναν σεβασμό (όπως πχ οι Τελχίνες στη Κέα) τους κατέστρεφε.

Πολλές φορές, τέλος, έπαιρνε διαφορετική μορφή είτε για να ξεγελάσει την Ήρα και να μην καταλάβει τις απιστίες του είτε για να αιφνιδιάσει τη γυναίκα που επιθυμούσε. Μεταμορφώθηκε σε ταύρο για να πλανέψει την Ευρώπη, σε κύκνο για να βρεθεί στην αγκαλιά της Λήδας ή της Νέμεσης και καμία γυναίκα την οποία κυνήγησε δεν κατάφερε να του ξεφύγει ακόμη και αν η ίδια μεταμορφώθηκε.

Ο Δίας μεταμορφωμένος σε κύκνο και η Λήδα, Μιχαήλ Άγγελος

Βιβλιογραφία:

• Pierre Grimal, Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Μυθολογίας, Εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1991
• Ι. Θ. Κακριδή, Ελληνική Μυθολογία, τ. 2: Οι Θεοί, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986
• Οι φωτογραφίες προέρχονται από το διαδίκτυο.